Kalıcı idrar kaçırma, stres tipi, sıkışma tipi, karışık tip, noktürnal enürezis (uykuda idrar kaçırma), fonksiyonel tip, taşma tipi idrar kaçırma gibi farklı çeşitleri bulunmaktadır.
- Stres İnkontinans: Öksürme, hapşırma, ağır kaldırma gibi olaylar sırasında artan karın içi basıncının mesaneye yansıması olarak ortaya çıkan idrar kaçırmadır.
- Urge (Sıkışma) İnkontinans: Ani bir idrara çıkma isteği sonrası istem dışı idrar kaçırma (yetişemeyip kaçırma) durumudur. Urge inkontinans, yaşlı hastalarda en sık görülen idrar kaçırma türüdür.
- Karışık Tip İnkontinans:
- Hem stress tipi hem de nörojenik tipin birlikte olmasıdır.
- Noktürnel Enürezis: Geceleri uyuduktan sonra idrarın kontrol edilememesi anlamına gelen bir idrar kaçırma türüdür.
- Taşma Tipi İdrar Kaçırma: Bu, mesanenin aşırı gergin olması nedeniyle olur. Sık veya kalıcı olarak sızdırma ve damlama şeklinde idrar kaçırma ana semptomdur.
- Fonksiyonel İnkontinans: İdrar yollarında veya mesanede herhangi bir problem olmamasına rağmen hasta zamanında tuvalete gitmediğinde idrar kaçırma meydana gelir. Fiziksel veya bilişsel sınırlamalar nedeniyle oluşur.
Gün içinde tüketilen yiyecek ve içeceklerin idrar söktürücü özelliği olduğu için bazen idrar kaçırma meydana gelebilir. İdrar miktarının artması ve mesanenin uyarılmasıyla birlikte geçici tipte idrar kaçırma oluşur.
Alkol, kafein, gazlı-asitli içecekler, yapay tatlandırıcılar, baharatlı ve acı yiyecekler, sakinleştiriciler ve kas gevşeticiler gibi ilaçlar geçici idrar kaçırmaya neden olabilir.
İdrar Kaçırma Tanı Yöntemleri
• İdrar kaçırma tanısı hastanın tıbbi öyküsü ile başlar. Semptomların ne zaman başladığı, inkontinansın derecesi, hangi faktörlerin arttığı ve azaldığı incelenerek inkontinansın tipi değerlendirilir. Üriner inkontinansa katkıda bulunabilecek nörolojik bozuklukların ve anatomik anormalliklerin değerlendirilmesi ve ayrıca bir hekim tarafından yapılan fizik muayene tanı aşamasında önemli rol oynamaktadır.
• Stres testi, idrar kaçırma şikayeti olan bir kişide idrar kaçırma şikayeti olan bir kişide mesane doluyken öksürdüğünde idrar kaçırma varlığını değerlendirmek için kullanılır.
• Tanı için kullanılan yöntemlerden biri de idrar günlüğüdür. İdrar kaçırma durumu ve sıklığı çizelgeye kaydedilir.
• İdrar tahlili ve biyokimyasal analiz, enfeksiyon varlığı ve böbrek kapasitesi hakkında bilgi veren laboratuvar analizleridir.
• Ultrason görüntüleme yöntemi, mesane ve idrar yolundaki tümörler ve taşlar gibi tıkayıcı durumların varlığını kontrol eder. USG, PVR de denilen kişinin idrarını boşalttıktan birkaç dakika sonra yapılan bir test kullanılır. PVR testi, bir kişi idrar yaptıktan sonra mesanede kalan idrar miktarını ölçer.
• Mesanenin basıncını ölçen ürodinamik testler ve mesanenin endoskopik incelenmesini sağlayan üretrosistoskopi, idrar kaçırmaya bağlı çeşitli problemler olduğunda kullanılabilecek diğer tanı yöntemleridir.
Kadınlarda İdrar Kaçırma Tedavisi
Kadınlarda idrar kaçırma tedavisi cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemlerle de tedavi edilebilmektedir. İdrar kaçırma fonksiyonel bir bozukluk olduğundan dolayı tedavisinde olumlu sonuç alınabilmesi için iyi düzenlenmesi gerekir. İdrar kaçırmanın öncelikle neden kaynaklandığı ve hangi türde olduğu belirlenmeli ve bu şekilde tedaviye başlanılmalıdır. Sıkışma tipi idrar kaçırma tedavisinde genellikle ilaç tedavisi uygulanırken stres tipi idrar kaçırmada cerrahi yöntem uygulanmaktadır. Yapılacak olan cerrahi işlem alanında uzman hekimler tarafından yapılması gerekir.
Kadınlarda İdrar Kaçırma İçin Tedavi Yöntemleri
Kadınlarda İdrar kaçırma tedavi yöntemleri temel olarak davranışsal, ilaç tedavisi ve cerrahi olmak üzere 3 ayrı gruba ayrılır.
Obez bireylerde kilo kaybı ve gece sıvı alımının kısıtlanması gibi basit yaşam tarzı değişiklikleri davranışçı terapide önerilir. Mesane eğitimi adı verilen davranışçı bir terapi yönteminde hastadan yalnızca belirli zaman aralıklarında idrar yapması ve mesaneyi mümkün olduğunca boşaltması istenir. Bu nedenle amacı işeme refleksini kontrol etmektir. Pelvik taban kaslarını eğitmek başka bir davranışsal terapidir. Kegel egzersizleri adı verilen bir uygulama ile idrarı kontrol eden kasların güçlendirilmesi amaçlanıyor.
Mesanenin kasılması, asetilkolin adı verilen bir madde salgılayan sinir hücreleri tarafından sağlanır. Bu nedenle antikolinerjik ilaçlar bu maddeyi bloke ederek, aciliyeti azaltarak ve mesane kapasitesini artırarak sıkışma inkontinansını tedavi eder. Stres tipi idrar kaçırma tedavisinde idrar yollarını daraltarak üriner inkontinansı önlemek için antidepresanlar tercih edilir.
Botoksun mesane kaslarına uygulanması cerrahi uygulamalara dahildir. Özellikle aşırı aktif mesane durumunda kas aktivitesini durdurmada faydalıdır.
Cerrahi uygulamalara ek olarak, gerektiğinde üriner inkontinans tedavisinde cerrahi uygulamalara başvurulabilir. Askı ameliyatları, üriner inkontinans tedavisinde en sık kullanılan cerrahi işlemlerden biridir. Askı ameliyatlarında amaç, mesaneyi vücudun dışına bağlayan mesane boynu ve üretrayı stres altında idrar kaçağını engelleyecek ancak engel olmayacak şekilde desteklemektir.
Robotik Cerrahi İle İdrar Kaçırma Tedavisi
Kadınlarda İdrar Kaçırma Ameliyatı
Uygun hastalarda genellikle vajina yoluyla-askı yöntemi uygulanmaktadır. Buradaki amaç; üriner inkontinansa neden olan üretra açısını düzelterek, destek sağlamaktır. Belirgin mesane sarkması olmayan hastalarda genellikle 15-20 dakikalık bir ameliyatla sorun kalıcı olarak çözülür. Hastalar genellikle ertesi gün taburcu edilir ve işlemin etkileri ertesi gün üretral sonda çekildikten sonra görülür. Hafif ve orta şiddette şikayetleri olan hastalarda, ciddi yan etki olmaksızın hastaların %95’e varan oranda sorun tamamen ortadan kalkar.